بهینه سازی فرایند تولید جدایه بومی (6r) باکتری bacillus thuringiensis در فرمانتور آزمایشگاهی

امروزه، کنترل بیولوژیک جایگاه بسیار مهمی در مدیریت کنترل آفات به خود اختصاص داده است. یکی از موارد کنترل بیولوژیک استفاده از باکتریber.  bacillus thuringiensisاست که در تولید بیش از 60 درصد آفت‏کش‏های میکروبی و تعداد زیادی از گیاهان تراریختۀ (bt-crops) مقاوم به حشرات کاربرد دارد. به طور کلی عملکرد خوب و مناسب برخی فرآورده های تجاری باکتری bt در کنترل حشرات آفت، به دلیل غلظت مناسب دلتا اندوتوکسین و اسپور در فرآوردة نهایی است. میزان غلظت این دو پارامتر وابستگی شدیدی به ترکیب محیط کشت و شرایط محیطی تولید باکتری دارد. در این تحقیق بهینه سازی شرایط محیطی باکتری bt شامل ph، دما و میزان هوادهی، بررسی شد. برای کاهش تعداد آزمایش ها از روش آماری تاگوچی و نرم افزار  qualitek 4استفاده شد. نتایج نشان داد که شرایط بهینه برای این جدایه شامل دمای 28 درجة سلسیوس، ph 5/7 و میزان اکسیژن 80 درصد اشباع است. در این شرایط بهینه، میزان اسپور باکتری 1012×5/1 اسپور در میلی لیتر به دست آمد. آنالیز تأثیر متقابل پارامترهای مؤثر در فرآیند بر یکدیگر نشان داد که دما و میزان هوادهی با مقدار 92/39 درصد و دما و ph با مقدار 25/0 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر متقابل را داشتند.